برخلاف تنوع زیادی که در نوع پانسمان های زخم وجود دارد، پانسمان کردن نقاط سخت در بعضی نقاط از بدن بسیار دشوار است. هدف این مطلب ، تعیین اصول عمومی است که ممکن است به پانسمان زخم ناحیه دشوار در این ناحیه های ناخوشایند کمک کند.
به طور گسترده تایید شده است که بیماران مبتلا به زخم های مزمن بیشتر مشکلاتی مانند عفونت ، نشت پانسمان و درد دارند. اگر این مشکلات برطرف نشوند ممکن است باعث شود بیماران از ارتباطات اجتماعی خود را بیرون بکشند و به افرادی منزوی تبدیل شوند.
علی‌رغم وجود طیف وسیعی از محصولات زخم در اندازه و شکل های مختلف، پانسمان بعضی از زخم ها هنوز چالشی برای پزشکان است. اگرچه تولیدکنندگان پانسمان محصولاتی طراحی کرده اند که با بافت آناتومی انسان های زنده سازگار می باشد، اما آن ها اندازه های محدودی دارند. با این حال، احتمال استقاده از این محصولات آماده وجود دارد. البته در نظر داشته باشید استفاده حرفه ای هنگام پانسمان زخم نقاط سخت بدن می تواند برای بیمار بسیار مقرون به صرفه و کارآمدی بیشتری حتی سرعت درمان آن را بالاتر ببرد.
در مطلب زیر سعی بر این شده که بصورت کلی نحوه برش و استفاده از پانسمان شرح داده شود اما بطور نمونه پانسمان فوم چسبدار یا پانسمان های هیدروکلوئید یا پانسمان فوم بدون چسب استفاده شده است. توجه نمایید که در صورت لازم می توانید با استفاده از چسب های حصیری درون سایت پانسمان بدون چسب رو براحتی به هر شکلی که نیاز دارید بصورت پانسمان چسبدار استفاده کنید.
فهرست مطالب
- نکات مهم برای پانسمان زخم مناطق ناهموار بدن
- روش پانسمان کردن گوش
- روش پانسمان کردن محل اتصال گوش
- روش پانسمان کردن زیر بغل
- روش پانسمان کردن آرنج
- روش پانسمان کردن زانو
- روش پانسمان کردن شست دست یا محل اتصال آن
- روش پانسمان کردن جناق سینه
- روش پانسمان کردن اطراف استوما
- روش پانسمان کردن لگن یا بین باسن باتکس خاجی
- روش پانسمان کردن استخوان شست یا مفاصل
- روش پانسمان کردن پاشنه پا
- روش پانسمان کردن انگشتان دست یا شست پا
شناسایی نیازهای بیمار
اولین قدم برای اطمینان از مناسب بودن پانسمان، ارزیابی جامع و کامل بیمار است. در این امر باید عواملی مانند اثرات شیوه زندگی بیمار بر پانسمان در نظر گرفته شود. برای مثال، اگر بیمار یک کودک سالم باشد، احتمال پاره شدن و سایش پانسمان وجود دارد. علاوه براین، ممکن است هدف سازگاری حیاتی بیمارنسبت به درمان زخم در اولویت باشد. ممکن است بیمار به چسب حصیری یا چسب زخم حساسیت داشته باشید
پانسمان های استفاده شده قبلی باید مجدداً بررسی شود و هرگونه مشکلات احتمالی باید در نظر گرفته شوند. یک مثال می تواند این باشد که ممکن است چسب یک پانسمان از بین رفته باشد.
تطابق محصولات آماده
هنگامی که نیازهای بیمار و الزامات پانسمان زخم شناسایی و مشخص شده است، بهترین راه حل ممکن است درست کردن یک پانسمان در دسترس باشد. بسیاری از محصولات زخم را می توان به صورت مربعی یا مستطیلی برش داد و به شکل های مختلفی درآورد که بتوان از آن برای پوشش زخم های مختلف استفاده کرد. پانسمان های پیش ساخته برای نقاط خاص بدن مانند پانسمان پاشنه را میتوان برای زخم های زیر بغل هم استفاده کرد.
نکات مهم برای پانسمان زخم مناطق ناهموار بدن
- نکات مهم جهت کنترل عفونت محل زخم را برای جلوگیری از عفونت در نظر بگیرید.
- هنگام برش محصولات برای جلوگیری از خراب شدن لبه های پانسمان و آلوده شدن آن ها از قیچی های نوک تیز و استریل استفاده کنید.
- در هنگام برش، از پشت پانسمان برش دهید، در غیر این صورت برداشتن کاغذ پشت پانسمان سخت می شود.
- گوشه های پانسمان را مرتب کنید تا احتمال وجود لبه های ناهموار بر روی زخم کاهش یابد.
- برای پانسمان های چسبدار ، چسب پشت پانسمان را برای استفاده های بعدی نگه دارید؛ برای پانسمان های بدون چسب، بسته بندی اصلی یا پاکت آن را برای استفاده های بعدی نگه دارید.
- پانسمان جاذب را که شامل پودر‌های فوق جاذب هستند و یا پانسمان‌هایی که دارای پرزهای سلولزی هستند را برش ندهید چرا که احتمال رسیدن این ذرات به زخم وجود دارد.
معمولا این پانسمان ها در یک پک یا بسته بندی داخلی دیگر هستند که مشابه پوشاک بچه یا دور لبه دار هستند مثل زتوویت یا سوپر جاذب سوربکت و غیره - بیشتر تولید کنندگان توصیه کرده اند که پانسمان در مرکز محل زخم قرار گیرد. میزان جذب و ترشحات خروجی از زخم در پانسمان را در نظر بگیرید.
- پانسمان یا چسب را با فشار زیاد بر روی زخم قرار ندهید چرا که ممکن است باعث ایجاد تاول و بسته شدن شریان خون شود.
- همیشه از پوست اطراف زخم مراقبت کنید. از کرم های محافظ پوست مانند کرم های مرطوب کننده برای محافظت از پوست اطراف زخم و پانسمان استفاده کنید.
در پایین صفحه تعدادی کرم محافظ پوست به شما معرفی کردیم. - توجه داشته باشید که اگرچه بعضی از پانسمان ها ممکن است باعث کاهش اصطکاک شوند، اما ممکن است فشار را از بین نبرند مانند پانسمان های نازک و ورقه ای می باشد.
- در نواحی دشوار محصولات نازک بهتر از پانسمان های ضخیم تر هستند و باعث لوله شدن کمتری در لبه ها می شوند. اگر چه جذب کمتری دارند اما بهتر جای خود باقی می مانند. علاوه بر آن، استفاده از آن ها ارزان تر از پانسمان ضخیم تر است.
- برای بهبود چسبندگی، قبل از به کار بردن آن ها، با ماساژ توسط دست ها محل را گرم کنید.
- در صورت لزوم، قبل از استفاده از پانسمان، موهای آن ناحیه را بزنید.
مناطقی که ممکن است پانسمان آن ها برای پزشکان درمانگران کارشناسان سخت باشد شامل: گوش، زیربغل، مفصل، دست، جناق سینه، ناحیه ناف،باسن، استخوان لگن، ساق پا، پاشنه و انگشت می باشد. سایر ناحیه های مشکل ساز و پیچیده تر شامل ناحیه میان دوراه است. بعضی از اصول مورد بحث در اینجا ممکن است در درمان زخم در این مناطق کمک کنند، اما ممکن است این نواحی مشکلات خاص و فراتر از این راهنمایی داشته باشد.
پانسمان گوش
روش پانسمان کردن گوش
گاهی اوقات بیماران آسیب های فشاری بر روی گوششان ایجاد می کنند که معمولاً به دلیل استفاده از لوله یا ماسک اکسیژن که به بیمار وصل می‌کنند تا از دریافت اکسیژن کافی بیمار اطمینان پیدا کنند ایجاد می شود. این مشکل اغلب با استفاده از عینک ها تشدید می شود. یا بصورت مداوم سر آنها بروی یک طرف که می باشد این آسیب شکل میگرد. مشکلات مشابهی نیز در بینی یا بر روی پل یا اطراف بینی، بوجود می آورد. برای زخم های فشاری بر روی منحنی گوش (شکل 1) از یک پانسمان هیدروکلوئید نازک ( 5 × 7 سانتی متر) استفاده کنید. پانسمان هیدروکلوئید را به صورت نواری ببرید و از نصف تا بزنید. سپس یک گوشه از آن را ببرید (شکل 2) . برش ها باید در حدود 0.5 سانتی متر باشد. ابتدا گوشه های بریده نشده را اعمال کنید و بعد گوشه های بریده شده را تا کنید تا اطراف لبه گوش را بگیرد (شکل 3 ). در صورت اکسید شدن زخم از یک تکه کوچک پانسمان آلژینات استفاده کنید.
نحوه پانسمان کردن گوش یا محل اتصال گوش
برای زخم در محل اتصال گوش به سر، یک مستطیل کوچک از پانسمان هیدروکلوئید نازک (تقریبا 5 × 7 سانتی متر) مورد نیاز است. پانسمان را از نصف طول آن تا بزنید. نصف بالایی پانسمان را تا قسمت تا شدگی ببرید(شکل 4). قسمت بیشتر پانسمان را بر روی پشت گوش بگذارید و یک تکه از پانسمان را برای حفظ پانسمان بر روی گوش بیاورید. ( شکل 5 )
همیشه بهتر است که آسیب های فشاری و نحوه جلوگیری آن ها را پیش بینی کنید. استفاده از یک پانسمان هیدروکلوئید نازک در بیمارانی که از ماسک های اکسیژن استفاده می‌کنند از آسیب های اصطکاک و فشار محافظت می کند.
پانسمان زیربغل
روش پانسمان زیربغل
پانسمان زیر بغل بسیار دشوار است چرا که انحنای آن زیاد است و حرکت شانه زیاد است. همچنین مشکلاتی مانند عرق و رطوبت و روییدن مو در آن قسمت هم ممکن است وجود داشته باشد که کنترل یا مدیریت ترشحات را مشکل کند. پانسمان فوم در این موارد می تواند به خوبی عمل کند (شکل 6 و 7). برای داشتن پانسمان خوب در زیر بغل و حرکت راحت شانه، برش های عمیقی در پانسمان ایجاد کنید تا بتوان به راحتی زیربغل را خم کرد و یا از محصولات آماده با شکل های خاص که این خصوصیت را دارند، استفاده کنید.
روش پانسمان کردن مفاصل آرنج و زانو
پانسمان مفاصل
برخلاف دلایل متعدد بالینی، باید حداکثر حرکت در مفاصل باقی بماند تا از سفت شدن و دردناک شدن آن ها جلوگیری کند. استفاده از پانسمان باید به گونه ای باشد که اجازه کشش و فشار و حرکت را به محل زخم بدهد. مفاصل باید به صورت طبیعی پانسمان شوند و محدودیتی در حرکت و عملکرد آن ها ایجاد نشود. یک پانسمان فوم چسبدار یا بدون چسب را به همراه چسب حصیری را می توان به صورت مربعی برید در محل مفصل قرار داد(شکل 8 و 9).
استفاده از نوارهای متعدد پانسمان انعطاف پذیری و حرکت را افزایش می دهد و درنتیجه این روش فقط با محصولاتی مانند هیدروکلوئید نازک به خوبی عمل خواهد کرد. برای بیشتر اندازه های پانسمان های آرنج و پاشنه با اندازه 15*15 سانتی متر، ایجاد سه نوار مساوی کافی است(شکل 10). با این حال، برای مفاصل متورم بزرگتر مخصوصاً زانو، دو تا شش نوار نیاز خواهد بود.
برای اعمال، مفصل باید در زاویه ای قرار گیرد که بهترین انعطاف پذیری را در زمان پایان پانسمان شدن داشته باشد. نوار اول پانسمان مستقیماً برروی زاویه مفصل اعمال می‌شود. دومین نوار برای پوشاندن گوشه های نوار اولی در زاویه تقریبا 30 درجه گذاشته می شود. نوار سوم بر روی گوشه دیگری از نوار اول گذاشته می شود. بعد از آن پانسمان شکل مفصل را به خود می‌گیرد(شکل 11). پانسمان انعطاف پذیری زیادی دارد و سریعاً با مفصل هماهنگ می‌شود. برای مفاصل بزرگ تر، این نوار ها به ترتیب باید افزوده شوند تا همبستگی و پوشش مورد نیاز ایجاد شود. نوارهای اضافی دارای زاویه ی کمتر و تقریبا موازی با نوارهای قبلی گذاشته می شوند.
پانسمان دست ها
روش پانسمان دست ها
پانسمان دست می تواند فعالیت های فردی را به طور قابل توجهی محدود کند چرا که معمولا این ناحیه باید بی‌حرکت و خشک باقی بماند که این کار برای بیماران کار راحتی نمی باشد بنابراین پانسمان باید کمترین محدودیت را برای بیمار ایجاد کند تا این اجازه را به فرد بدهد تا فعالیت های روزانه خود را داشته باشد. پانسمان های فوم چسبدار یا پانسمان آماده که عملکرد وحرکت را محدود نمی کنند توصیه شده اند. برای زخم هایی که در محدوده‌ی دست هستند می توان پانسمان را به یکی از انگشتان تکیه داد تا به راحتی فرم دست را به خود بگیرد (شکل 12).
شکل 12 - زخم لبه دست با لنگر انداختن پانسمان روی شست و قالب زدن یا برش زدن آن در کنار دست پانسمان می شود.
پانسمان جناق سینه
روش پانسمان جناق سینه
بیشتر زخم های مربوط به جناق سینه، زخم های ساده‌ای هستند که بدون عارضه و مشکلی درمان می شوند. با این حال، بعضی از آنها ممکن است عفونی شوند. یک مشکل خاص در این زمینه می تواند این باشد که به دلیل گرانش، مواد به سمت شکم ترشح کند. زمانی که ظرفیت پانسمان برای جذب این مواد تکمیل شود، این ترشحات ممکن است سمت ناحیه پستان گسترش یابد و موجب خارش پوست شود. پانسمان معمولی محصول مناسبی است اما پانسمان های هیدروکلوئیدی با شکل پروانه ای یا مربع ای بهمراه چسب حصیری به خوبی می تواند در این موقعیت عمل کند.(شکل 13 و 14). می توان در صورت رطوبت زیاد از پانسمان آلژینات یا مشابه پانسمان جاذب آن برای جذب این رطوبت استفاده کرد.
روش پانسمان ناحیه استوما
پانسمان استوما
هنگام استفاده از پانسمان زخم در نزدیکی استومی ، باید مراقب باشید. درصورت امکان، باید پانسمان به گونه ای شکل دار باشد که حفره استوما را نپوشاند. با این حال درصورت همپوشانی پانسمان و این منطقه، تغییرات لازم را انجام دهید تا بتوان آن را بعد به راحتی جدا کرد (شکل 15 و 16).
روش پانسمان کردن لگن
پانسمان لگن
پانسمان کردن ناحیه لگن اغلب بسیار دشوار است. اندازه، شکل و بافت پوست این منطقه کاملا متفاوت است. معمولا از پانسمان ساکروم یا ساکرال پانسمان کردن این ناحیه برای افراد چاق بسیار دشوار است چرا که فاصله ی کافی بین لگن وجود ندارد بنابراین قرار دادن پانسمان دشوار است . به علاوه، بعد از اعمال آن ممکن است شرایط برای بیمار ناراحت کننده باشد. برعکس برای افرادی که دارای استخوان های تیز باشند هم این پانسمان دشوار است. برای سایر افراد هم که ممکن است دارای پوست چروکیده در ناحیه باسن باشند هم چسباندن پانسمان سخت است.
زخم های نزدیک مقعد هم بسیار پیچیده هستند. ممکن است فاصله کمی بین زخم و مقعد وجود داشته باشد. وجود رطوبت و مو در این ناحیه هم کار را دشوارتر می کند.
اکثر تولیدکنندگان، پانسمان های خاص برای این ناحیه را برای افراد با اندازه باسن متوسط تولید می کنند(شکل 17 و 18 را ببینید). تمام پانسمان های ساکروم به صورت گرد و منحنی هستند تا راحتی لازم را برای بیمار ایجاد کنند. هرچه پانسمان باریک تر باشد برای ناحیه های تو رفته مناسب است، بهتر بر روی پوست می چسبد. این ناحیه تحت اصطکاک شدید است. استفاده از پانسمان های ضخیم باعث آسیب رساندن به پوست می شود. ( این نکته برای پانسمانی که در ناحیه دقیق باسن و بین باتکس های هستش تاکید شده است. برای ناحیه بالاتر این امر مهم نیستش اگر در انتخاب یا پانسمان کردن این ناحیه مشکلی دارید با مرکز مشاوره زخم ما در تماس باشید )
پانسمان لگنی نیاز به زمان کافی برای چسبیدن دارد وگرنه ممکن است چسبندگی خود را از دست بدهد. بهتر است که درصورت امکان، بیمار 20 تا 30 دقیقه بعد از گذاشتن پانسمان بر روی آن ننشیند و یا نخوابد. پانسمان ساکروم یا پانسمان های هیدروکلوئیدی معمولا در اینجا استفاده می شود.
پانسمان کردن استخوان کنار شست پا یا مفصل شست
زخم در پا بیشتر در بیماران مبتلا به دیابت و آرتروز رایج است. مشکل اصلی پیدا کردن محصول مناسبی است که با پوشیدن کفش و تحت فشار قرار دادن پا دچار مشکل نشود. برای پانسمان پینه پا و یا مفصل های دارای تورم، درنظر گرفتن مسیری برای ترشحات بسیار مهم است. ترشحات تمایل دارند که بر روی سطح پا تخلیه شوند بنابراین این ناحیه باید بیشتر قسمت پانسمان را شامل شود(شکل 19 و 20).
در بیماران مبتلا به دیابت، بازرسی منظم زخم برای مشاهده عفونت ضروری است چرا که بیمار مبتلا به دیابت دارای پاهای بی حس است که ممکن است درد و یا تحریک عفونت را متوجه نشود. درصورت نیاز می توان مطلب درمان قطعی زخم پای دیابتی را مطالعه کنید. بنابراین پانسمان ضد باکتری پیشنهاد می شود و یا امکان تعویض مکرر آن وجود داشته باشد.
پانسمان زخم پاشنه
روش پانسمان کردن پاشنه
بسیاری از شرکت ها در حال حاضر محصولات پانسمان را به طور خاص برای استفاده در پاشنه تولید می کنند (شکل 21 و 22). بسیاری از این طرح ها برای پاشنه های متوسط بسیار مناسب است. با این حال، اگر بیمار دارای پاشنه ی ورم کرده باشد و یا کودکی با پاشنه ی کوچک باشد، ممکن است این پانسمان ها به خوبی بر روی زخم قرار نگیرد. با این‌حال، بیشتر شکل های که توسط تولیدکنندگان تولید می شود را می توان از بریدن محصولات صاف به دست آورد. یا راه حل آسان استفاده از پانسمان پاشنه می باشد.
همیشه لازم نیست که از شکل های خاص برای پاشنه استفاده شود. می توان با ایجاد برش های خاصی از همان پانسمان فوم بهمراه چسب حصیری عادی استفاده کرد (شکل 23 و 24). با این‌حال، حداقل اندازه پانسمان برای پاشنه، 15 × 15 سانتی متر پیشنهاد شده است زیرا کمتر از این مقدار همبستگی لازم را ایجاد نمی کند. مگر برای نوزادان استفاده شود. اندازه بزرگتر باعث می شود که گوشه های پانسمان به گوشه های پا برسد و احتمال لوله شدن پانسمان در خواب کاهش پیدا می‌کند.
پانسمان انگشتان دست و پا
روش پانسمان کردن انگشتان
پانسمان انگشتان هم به علت عدم وجود فضای کافی بین آن ها و قرارگرفتن در کفش، دشوار است. انگشتان به راحتی و سریع خیس می شوند بنابراین استفاده از دستکش های پلاستیکی در هنگام حمام کردن و یا شستن می تواند از خیس شدن آن ها جلوگیری کند و حرکت آن ها را محدود نمی کند. هنگام پانسمان انگشتان پا و دست، باید مراقب باشید که به طور کامل تحت فشارانگشت را محاصره نکنید تا موجب ایجاد تورم در انگشتان نشود.
بنابراین استفاده از محصولات و نوار چسب ها باید با احتیاط انجام شود. باند های لوله ای بسیار مفید است. در تصویر زیر برای انگشت دست از پانسمان هیدروکلوئید استفاده شده و برای پا پانسمان های فومی شکل بعضی از اندازه های مناسب استفاده در شکل های 25، 26، 27 و 28 آورده شده است.
ا
عفونت های قارچی بین انگشتان شایع است. در این موارد، یک پانسمان ضد باکتری یا ریبون گاز سوربکت مناسب برای مدت کوتاهی ممکن است مفید باشد و باید پوست را از عفونت هایی مانند Tinea pedis محافظت کرد. معمولا شب ها پاهای خود را بشورید و اگر آنها خشک است از مرطوب کننده پوست استفاده کنید.
نتیجه
با کمی اندیشه و خلاقیت، می توان برای بیشتر بخش های آناتومی بدن از محصولات زخم محدود استفاده کرد. این عمل بسیار مقرون به صرفه است. بیشتر افراد تجربه بریدن پانسمان ها و ایجاد شکل های مختلف پانسمان را دارند. با این حال، تغییر بیش از حد شکل پانسمان عمل خوبی نیست چرا که ممکن است در هنگام برداشتن پانسمان، به پوست آسیب برسانند. یا قدرت جذب آن را کاهش دهد. بعضی از پانسمان ها نیاز به تعویض منظم دارند.
برای دستیابی به اهداف و ارائه استانداردهای بالای مراقبت، فردی که پانسمان را انجام می دهد باید درک خوبی از نحوه عملکرد محصولات پانسمان و محدودیت‌های آن داشته باشد که این کار نیاز به مراقبت های نوآورانه و جامع دارد.
