نفروپاتی دیابتی چیست

نفروپاتی دیابتی

نفروپاتی دیابتی چیست؟

نفروپاتی دیابتی نوعی از بیماری کلیوی پیش روند است که ممکن است در افراد مبتلابه دیابت اتفاق بیفتد. این بیماری افراد مبتلابه دیابت نوع 1 و 2 را تحت تأثیر قرار می‌دهد خطر ابتلا به آن با عواملی مانند فشارخون بالا، بیماری کلیوی ارثی افزایش می‌یابد.

بیش از 40 درصد از نارسایی‌های کلیوی به علت دیابت می‌باشد و تخمین زده‌شده است که نزدیک به 180000 نفر به علت دیابت دچار نارسایی کلیه شده‌اند. همچنین دیابت شایع‌ترین علت بیماری کلیه در پنجمین و آخرین مرحله بیماری نفروپاتی دیابتی است.

نفروپاتی دیابتی به‌آرامی پیشرفت می‌کند. با درمان اولیه می‌توان روند آن را کندتر کرد. باید توجه داشت که این به آن معنا نیست که همه افرادی که دیابت دارند، به این بیماری مبتلا می‌شوند.

علائم نفروپاتی دیابتی چیست؟

مراحل اولیه آسیب کلیه، علائم قابل‌توجهی ندارد. ممکن است تا آخرین مرحله از بیماری مزمن کلیوی، هیچ‌گونه علائمی از این بیماری را تجربه نکنید.

• علائم مربوط به آخرین مرحله بیماری کلیوی ممکن است شامل موارد زیر شود:
• خستگی
• داشتن احساس ناخوشایند
• از دست دادن اشتها
• سردرد
• خشکی صورت و خارش آن
• حالت تهوع یا استفراغ
• تورم دست‌وپاها

علل ایجاد نفروپاتی دیابتی

هرکدام از کلیه‌های شما حدود یک‌ میلیون نفرون دارد. نفرون ها، ذرات کوچکی هستند که مواد زائد را از خون شما تصفیه می‌کند. دیابت ممکن است باعث زخم یا ضخیم شدن نفرون ها می‌شود که توانایی آن‌ها را در تصفیه کردن خون کاهش می‌دهد و باعث وارد شدن پروتئینی به نام آلبومین در ادرار می‌شود. تشخیص و تعیین پیشرفت بیماری نفروپاتی دیابتی با اندازه‌گیری آلبومین امکان‌پذیر است.

دلیل اصلی این‌که چرا این بیماری در افراد مبتلابه دیابت اتفاق می‌افتد ناشناخته است اما قند خون و فشارخون بالا به نفروپاتی دیابتی کمک می‌کند. به‌طورقطع می‌توان گفت فشارخون و قند خون بالا باعث آسیب به کلیه‌ها می‌شوند بنابراین کلیه‌ها قادر به تصفیه مواد زائد و خارج کردن آب از بدن نمی‌باشند.

عوامل دیگری که خطر نفروپاتی دیابتی را افزایش می‌دهد می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• داشتن نژاد آفریقا- آمریکایی، اسپانیایی، سرخ‌پوست آمریکایی
• داشتن سابقه بیماری کلیوی در خانواده
• ابتلا به دیابت نوع 1 قبل از 20 سالگی
• مصرف دخانیات
• داشتن اضافه‌وزن
• داشتن سایر عوارض ناشی از دیابت مانند آسیب‌های عصبی و بیماری‌های چشمی

تشخیص نفروپاتی دیابتی

اگر مبتلابه دیابت باشید، به‌احتمال‌زیاد باید سالانه آزمایش خون و ادرار را بررسی علائم اولیه آسیب کلیوی انجام دهید چراکه دیابت یکی از عوامل خطر برای آسیب‌های کلیه است. آزمایش‌های رایج شامل موارد زیر می‌شود:

• آزمایش ادرار میکروآلبومینوری

این آزمایش، میزان آلبومین در ادرار شمارا بررسی می‌کند. ادرار طبیعی شامل آلبومین نمی‌شود پس وجود این پروتئین در ادرار، نشانه‌ای از آسیب کلیه است.

• آزمایش مقدار اوره خون

این آزمایش برای اندازه‌گیری و بررسی مقدار نیتروژن اوره در خون است. اوره در هنگام تجزیه پروتئین ایجاد می‌شود. اگر مقدار نیتروژن اوره در خون بیش از مقدار نرمال آن باشد، می‌تواند نشانه‌ای از آسیب کلیه باشد.

• آزمایش کراتینین خون

این آزمایش سطح کراتینین خون را ارزیابی می‌کند. کلیه کراتینین را با ارسال آن به مثانه و ادرار، از بدن خارج می‌کند. اگر کلیه‌ها آسیب‌دیده باشند، نمی‌توانند کراتینین را به‌خوبی از خون خارج کنند.

مقدار کراتینین زیاد در خون ممکن است به معنی این باشد که کلیه‌ها به‌خوبی کار نمی‌کنند. پزشک  با استفاده از سطح کراتینین مقدار  میزان تصفیه گلومرول (GFR) را که به تشخیص نحوه عملکرد کلیه‌ها کمک می‌کند، تخمین می‌زند.

• نمونه‌برداری از کلیه

اگر پزشک مشکوک به بیماری نفروپاتی دیابتی باشد، ممکن است این آزمایش را تجویز کند. نمونه‌برداری کلیه یک روش جراحی است که در آن قسمت کوچکی از کلیه‌ها برداشته می‌شود و به‌طور میکروسکوپی بررسی می‌شوند.

مراحل بیماری کلیه

درمان اولیه، می‌تواند روند بیماری کلیه را کندتر کند. بیماری کلیه، یک بیماری 5 مرحله‌ای است . مرحله اول، خفیف‌ترین مرحله است و با درمان قابل به‌کلی برطرف خواهد شد. مرحله 5 شدیدترین حالت آسیب کلیه است. در مرحله 5، کلیه از کار می‌افتد و نیاز به پیوند یا دیالیز است.

میزان تصفیه گلومرول (GFR) می‌تواند به پزشک در تشخیص مرحله بیماری کلیه کمک کند. دانستن مرحله بیماری بسیار مهم است چراکه بر نحوه درمان تأثیر خواهد گذاشت. برای محاسبه میزان تصفیه گلومرول ، پزشک از نتایج آزمایش کراتینین خون، جنسیت، سن و ساختمان بدن استفاده می‌کند.

چگونگی درمان نفروپاتی دیابتی

در حال ‌حاضر، درمانی برای نفروپاتی دیابتی وجود ندارد اما معالجاتی می‌تواند روند این بیماری را کاهش و یا متوقف کند. این درمان‌ها شامل ثابت نگه‌داشتن سطح قند خون و فشارخون با دارو و تغییر نحوه زندگی می‌شود. پزشک ممکن است رژیم غذایی خاصی را پیشنهاد کند. اگر بیماری کلیه به مرحله آخر خود رسیده باشد نیاز به درمان‌های جدی‌تری دارد.

• استفاده از دارو

کنترل منظم سطح قند خون ،با استفاده از دوز مناسب انسولین، و استفاده از داروهای تجویزشده توسط پزشک می‌تواند باعث ثابت نگه‌داشتن قند خون شود. پزشک ممکن است بازدارنده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین، مسدودکننده گیرنده آنژیوتانسین و یا سایر داروهای مربوط به فشارخون را برای کم کردن سطح فشارخون تجویز کند.

• رژیم غذایی و تغییر شیوه زندگی

پزشک یا متخصص تغذیه می‌توانند رژیم غذایی مناسبی را تجویز کنند که برای کلیه مناسب باشد. این رژیم‌های غذایی محدودتر از رژیم استاندارد برای افراد مبتلابه دیابت است. پزشک ممکن است موارد زیر را پیشنهاد کند:

• محدود کردن پروتئین مصرفی
• مصرف چربی‌های سالم و محدود کردن روغن و اسیدهای چرب اشباع‌شده
• کاهش سدیم مصرفی تا 1500 تا 2000 میلی‌گرم در هر دسی لیتر
• کاهش مصرف پتاسیم با کم‌کردن مصرف غذاهای پتاسیم دار مانند موز، آووکادو و اسفناج
• کاهش مصرف غذاهایی با فسفر زیاد مانند شیر، ماست و گوشت‌های فرآوری شده

می‌توان از رژیم تجویزشده توسط متخصص تغذیه برای درک بهتر تعادل غذایی استفاده کرد.

پزشک ممکن است یک برنامه ورزشی مناسب را تجویز کند که کمک می‌کند فشارخون در سطح پایینی قرار بگیرد و کلیه‌ها را سالم نگه دارد.

• درمان آخرین مرحله بیماری کلیه

اگر در مرحله آخر بیماری نفروپاتی دیابتی باشید، به‌احتمال‌زیاد به دیالیز و یا پیوند کلیه نیاز خواهید داشت.

دیالیز روشی است که به تصفیه مواد زائد خون کمک می‌کند. دو روش اصلی برای دیالیز وجود دارد:  

1.  دیالیز خونی یا همودیالیز
2. دیالیز صفاقی

 پزشک شما بر اساس شرایط شما یکی از این دو نوع را انتخاب می‌کند.

روش دیگر، پیوند کلیه است. برای پیوند، کلیه فرد اهدا‌کننده در بدن شما قرار خواهد گرفت. موفقیت در هر رو روش دیالیز و پیوند در افراد مختلف، متفاوت است.

چشم‌اندازی برای نفروپاتی دیابتی

پیشرفت این بیماری به عوامل مختلفی بستگی دارد. با دنبال کردن درمان و تغییر در شیوه زندگی می‌تواند روند بیماری را کاهش دارد و کلیه‌های خود را به مدت بیشتری سالم نگه‌دارید.

 نکاتی برای داشتن کلیه‌های سالم‌تر

اگر بیماری دیابت شما تشخیص داده‌شده است، چند مرحله وجود دارد که کلیه‌های خود را سالم‌تر نگه‌دارید و خطر ابتلا به نفروپاتی دیابتی را کاهش دهید. این مراحل در زیر آورده شده است:

• قند خون خود را در یک سطح مشخص نگه‌دارید
• فشارخون خود را کنترل کنید و در صورت داشتن فشارخون بالا، آن را درمان کنید
• مصرف دخانیات را قطع کنید. از پزشک خود برای پیدا کردن یک برنامه ترک اعتیاد کمک بگیرید.
• در صورت داشتن اضافه‌وزن، تلاش کنید که وزن خود را کاهش دهید.
• در رژیم سالم با مقدار کم سدیم بمانید.
• تمرکز بر مصرف محصولات تازه یا یخ‌زده، گوشت بدون چربی، دانه‌های جامد و چربی‌های سالم
• مصرف غذاهای فرآوری شده‌ی حاوی نمک و فاقد کالری را محدود کنید.
• به‌طور منظم ورزش کنید و از پزشک خود بخواهید بهترین برنامه ورزشی را برای شما در نظر بگیرد.