معرفی دیابت و چگونگی کنترل آن
معرفی
دیابت یک نمونه از بیماری می باشد که شامل مشکلاتی در هورمون انسولین می‌باشد. معمولاً، لوزالمعده(عضوی در پشت معده) انسولین را برای کمک به ذخیره بدن شما آزاد میکند و از قند و چربی غذاهایی که میخورید استفاده میکند. دیابت در حالت های زیر اتفاق می‌افتد.
- زمانی که لوزالمعده هیچ انسولینی تولید نکند
- زمانی که لوزالمعده مقدار کمی انسولین تولید کند
- زمانی که بدن پاسخ خوبی به انسولین نمی دهد. به این شرایط "مقاومت به انسولین" می گویند.
دیابت یک بیماری مادام العمر می باشد. تقریبا 18.2 میلیون آمریکایی این بیماری را دارند و تقریبا یک سوم آن ها از داشتن این بیماری آگاهی ندارند. به علاوه، 41 میلیون مستعد دیابت هستند. هنوز هیچ گونه درمانی برای این بیماری پیدا نشده است. افرادی که دارای دیابت هستند برای سالم بودن باید بیماری خود را کنترل کنند.
نقش انسولین در دیابت
برای درک اینکه چرا انسولین مهم است، بهتر است بدانیم که بدن چگونه از غذا به عنوان انرژی استفاده می کند. بدن شما از میلیون ها سلول ساخته شده‌است. برای ایجاد انرژی، این سلول ها نیاز به غذا در ساده ترین حالت دارند. زمانی که شما غذایی می خورید یا نوشیدنی می نوشید، بیشتر مواد غذایی شما به یک قند ساده به نام "گلوکز " شکسته می شود. بعد از آن، گلوکز از طریق جریان خون به سلول های بدن شما منتقل می شود تا انرژی مورد نیاز بدن شما برای فعالیت های روزانه شما فراهم کند.
مقدار گلوکز موجود در جریان خون شما توسط هورمون انسولین تنظیم می شود. انسولین همواره در مقادیر کم توسط لوزالمعده آزاد می شود. زمانی که مقدار قند خون شما به مقدار مشخصی افزایش یابد لوزالمعده، انسولین بیشتری را برای تولید گلوکز بیشتر در سلول ها آزاد می کند. که این کار باعث می شود سطح گلوکز خون شما (سطح قندخون) کاهش یابد.
برای حفظ سطح قند خون خود از کم شدن، بدن شما به شما هشدار خوردن می دهد و مقداری گلوکز از مقادیر ذخیره شده در کلیه استفاده میکند.
افرادی که دیابت دارند یا انسولین تولید نمی کنند و یا سلول های بدن آن ها قادر به تشخیص انسولین نمی باشد که باعث افزایش قند خون می گردد. براساس این تعریف دیابت، داشتن سطح قند خون برابر یا بیشتر از 126 میلی گرم بدون خوردن هیچ گونه غذا می باشد.
انواع دیابت
دیابت نوع 1
نوع اول دیابت زمانی اتفاق می افتد که سلول های تولید کننده انسولین لوزالمعده توسط سیستم ایمنی بدن تخریب شود. بدن افراد مبتلا به دیابت نوع 1، هیچ گونه انسولینی تولید نمی کند و باید برای کنترل قند خون خود، تزریق انسولین داشته باشند.
دیابت نوع 1 ممکن است در هر سنی اتفاق بیوفتد اما در افراد زیر 20 سال، شایع تر است .
(1- معده غذا را به گلوکز تبدیل میکند2-گلوکز وارد جریان خون می شود3- لوزالمعده مقدار کم انسولین می سازد و یا هیچ انسولینی نمی سازد4- مقدار کم انسولین وارد جریان خون می شود5- گلوکز در جریان خون ذخیره می شود.)
دیابت نوع 2
برخلاف افراد با دیابت نوع 1، افراد مبتلا به دیابت نوع 2، انسولین تولید می کنند. با این حال، انسولینی که لوزالمعده آن ها ترشح میکند به اندازه کافی نیست یا بدن آن ها قابلیت تشخیص و استفاده مناسب از آن را ندارد. زمانی که انسولین کافی وجود نداشته باشد و یا به روش مناسب استفاده نشود، گلوکز نمی تواند وارد سلول های بدن شود.
(1- معده غذا را به گلوکز تبدیل میکند2-گلوکز وارد جریان خون می شود3- لوزالمعده انسولین می سازد.4- انسولین وارد جریان خون می شود5- گلوکز نمی تواند وارد سلول های بدن شود. گلوگز در رگ خونی ذخیره می شود. )
دیابت نوع 2 یکی از شایع ترین فرم دیابت است که در کشوری مثل آمریکا 18 میلیون را تحت تاثیر خود قرار داده است. درحالی که بسیاری از این موارد را می توان پیشگیری کرد، هنوز برای بزرگسالان عامل اصلی عوارض ناشی از دیابت مانند نابینایی، قطع عضو و نارسایی مزمن کلیه و دیالیز شدن باقی مانده است. دیابت نوع 2 معمولا در افراد بالای 40 سال دارای اضافه وزن اتفاق می افتد اما ممکن است افرادی که اضافه وزن هم ندارند هم به این بیماری مبتلا شوند. در بعضی مواقع ، به علت افزایش چاقی در افراد جوان، این نوع دیابت در جوانان هم اتفاق می افتد.
برخی افراد می توانند دیابت نوع 2 را با کنترل وزن، رژیم غذایی و ورزش منظم مدیریت کنند. برخی نیاز به به مصرف قرص پیدا می کنند تا بدنشان بتواند بهتر از انسولین استفاده کند و برخی باید ترزیق انسولین انجام دهند.
معمولاً پزشکان می توانند دیابت نوع 2 را قبل از وقوع، شناسایی کنند. در این مرحله سطح قند خون فرد بیشتر از حد نرمال است اما این قدری نیست که به عنوان دیابت نوع 2 شناخته شود.
- دیابت بارداری
این نوع دیابت ناشی از بارداری است. تغییر هورمون ها در طول بارداری می تواند بر عملکرد مناسب انسولین تاثیر بگذارد. این بیماری در 4% بارداری ها اتفاق می افتد.
زنان باردار در معرض این بیماری افرادی هستند که بالای 25 سال سن دارند، اضافه وزن قبل از بارداری دارند، سابقه بیماری دیابت در خانواده دارند و یا اسپانیایی، سیاه‌پوست، آمریکایی و یا آسیایی هستند.
در دوران بارداری، تست غربالگری برای دیابت بارداری انجام می شود . دیابت بارداری درمان نشده عوارض خطرناکی را می تواند برای مادر و نوزاد داشته باشد.
معمولا سطوح قندخون در 6 هفته بعد از زایمان به حالت طبیعی خود بر میگردد. با این حال، زنان بارداری که سابقه دیابت بارداری را داشته اند، خطر ابتلا به دیابت نوع 2را در زندگی خود خواهد داشت.
علائم دیابت
علائم دیابت نوع 1 معمولا ناگهانی آشکار می شود و می تواند شدید باشد. آن ها شامل موارد زیر می شوند:
- افزایش تشنگی
- افزایش گرسنگی(به خصوص بعد از خوردن غذا)
- خشک شدن دهان
- تکرر ادرار
- کاهش وزن بی دلیل
- خستگی(احساس ضعف)
- تاری دید
- نفس زدن شدید
- از دست دادن هوشیاری(نادر)
علائم دیابت نوع 2 ممکن است شبیه به موارد بالا باشد. در ادامه، موارد دیگری هم آورده شده است :
- کاهش زمان بهبود زخم
- خارش پوست(مخصوصا در ناحیه کشاله ران)
- عفونت مخمر
- افزایش وزن
- خستگی یا سوزش دست و پا
- ناتوانی جنسی
چگونگی مدیریت دیابت
در حال حاضر، دیابت قابل درمان نمی باشد اما می توان آن را کنترل کرد. اهداف مدیریت دیابت در زیر آورده شده است:
- سطح قند خون خود را با مصرف غذای مناسب، دارو و فعالیت حد طبیعی نزدیک کنید.
- میزان تری گلیسیرید و کلسترول خون خود را با کاهش حداکثر 30 درصدی کالری و چربی روزانه و کاهش مصرف کلسترول و چربی اشباع، در حالت طبیعی نگه دارید .
- فشار خون خود را کنترل کنید. فشار خون نباید از 80/130 بیشتر شود.
- سعی کنید پیشرفت مشکلات سلامتی مربوط به دیابت را کم کنید.
کلید مدیریت دیابت
- برنامه ریزی برای غذاخوردن و پیگیری برنامه مناسب غذایی
- ورزش منظم
- درصورت تجویز دارو برای این بیماری، دستورالعمل های مربوط به نحوه و زمان استفاده از آن ها را به خوبی رعایت کنید.
- کنترل فشار خون و سطح قند در خانه
- انجام آزمایشات تجویز شده توسط پزشک خود
به خاطر داشته باشید که آنچه شما هر روز در خانه انجام می دهید نسبت به معاینه ماهیانه پزشک، تاثیر بیشتری بر روی سطح قند خون شما خواهد داشت.
بررسی شده توسط استادان خبره در بخش اطلاعات بهداشت و آموزش بیمار و پزشکان بخش غدد در درمانگاه کلیولند
