پانسمان آلژینات
پانسمان آلژینات چیست ؟
دسته ای از پانسمان ها که جزو پانسمان جاذب هستند و از جلبک های دریایی گرفته می شوند و دربین پانسمان های مدرن بیشترین قدرت جذب را دارند. پانسمان آلژینات از اسید هایی که از جلبک دریایی قهوه ای به دست می آیند ساخته می شوند. نمک های مانورونیک ، کلسیم اسید های آلژینیک و گولارونیک به الیاف های غیر بافته و زیست تخریب پذیر تبدیل می شون. زمانی که با ترشحات زخم یا مایعی غنی از سدیم اتصال برقرار می کند. یون های کلسیم دچار دگرگونی می شوند و به ژل سدیم تبدیل می شوند. که این تشکیل شدن موجب دبریدمان شدن زخم به روش اتولیتیک هم بشود. آلژینات ها بسته به کیفیت تولید آن می توانند حتی تا 20 برابر وزن خود ترشحات را جذب نمایند البته این امر به جلبک دریایی که آلژینات از آن ساخته شده نیز بستگی دارد این امکان دارد که بصورت ژل شود یا متورم شود.
معمولا آلژینات های کلسیم تمایل به تورم دارند در حالی که آلژینات های سدیم تمایل به حل شدن یا ژل سدن در بستر زخم را دارند.آلژینات به نوعی پانسمان زخم چند منظوره است که آنها با شکل زخم شکل پذیر می شوند یعنی دقیقا اگر داخل زخم مثلا استوانه ای مثلثی است به شکل آن در می آیند پانسمان آلژینات بصورت نواری کاملا قابل برش و شکل دهی است پانسمان آلژینات همیشه به یک پانسمان ثانویه پانسمان فوم یا پانسمان آماده نیازمند است حتی در صورتی که بصورت سطحی روی زخم قرار گیرند.به دلیل خاصیت پر کنندگی برای زخم های حفره ای مورد استفاده قرار میگیرد.
تاریخچه پانسمان آلژینات
پانسمان آلژینات از سال 1983 حداقل پنجاه سال است در دسترس است.استفاده اولیه از پانسمان آلژینات شامل الیاف آلژینات کلسیم بود که تقریبا به شکل یک پشم گوسفند تشکیل می شد. اخیرا این ساختار درهم تنیدگی الیاف هنگامی که با برخورد ترشحات یا خون کارایی بهتر پیدا کرده است.
عملکرد پانسمان آلژینات
شکل زیر فتومیکروگراف های الیاف آلژینات را در تماس با آب تصویر (A) و سرم نمکی تصویر (B) به ترتیب نشان می دهد. با قرار دادن الیاف آلژینات کلسیم در تماس با محلول های آبی حاوی یون های سدیم می توان ساختار بسیار متورم را به دست آورد. خواص ژل شدن الیاف آلژینات به ویژه در تولید پانسمان زخم عملکردی مهم است.
- از آنجایی که الیاف آب بیشتری را در ساختار خود نگه می دارد و متورم می شود ، پانسمان‌های آلژینات می‌توانند ترشحات زخم بیشتری را جذب کنند و از این رو مدت زمان استفاده از پانسمان را افزایش می‌دهند.
- هنگامی که الیاف ترشحات را به خود جذب می کنند و متورم می شود، فضاهای بین الیاف در پانسمان بسته می شود، بنابراین از پخش جانبی ترشحات جلوگیری می کند و از خیساندن نواحی اطراف سطح زخم جلوگیری می کند. این ویژگی منحصر به فرد به عنوان خاصیت ژل مسدود کننده پانسمان زخم آلژینات شناخته می شود. با توجه به آزاد شدن یون های کلسیم در طی فرآیند تبادل یونی، پانسمان های زخم آلژینات نیز دارای خواص هموستاتیک عالی هستند. پس در نتیجه به عنوان یک بندآورنده خون نیز موثر هستند.
ویژگی ها پانسمان آلژینات
برخی از آلژینات ها دارای خاصیت منعقد کنندگی هستند که در برابر خونریزی بسیار کاربردی هستند.
بطور کلی از پانسمان آلژینات ها جهت جذب رطوبت زخم یا مدیریت ترشحات زخم استفاده می شود.
.در دونوع نواری و ورقه ای ( در ابعاد مختلف ) هستند
پانسمان آلژینات ممکن است بصورت ترکیبی با پانسمان هیدروکلوئید پانسمان فوم پانسمان کربن ( برای جلوگیری از بوی بد زیاد زخم ) و پانسمان نقره استفاده شود. که می توان آنها را با هم ترکیبی استفاده نمود.
پانسمان آلژینات را می توان به عنوان یک جاذب بیشتر درون زخم یا کمکی جهت جذب بیشتر استفاده کرد.
پانسمان آلژینات بصورت الیاف به هم بافته نشده می باشد و شکننده به نسبت کشش است یعنی شما با دستان خود به آرامی آن را از دو طرف گرفته باشید بصورت ریش ریش یا از هم جدا می شود در صورتی که هرچقدر این بافت محکم تر و یکپارچه تر باشد نشانه ضخیم بودن نخ ها یا الیافی که آن آلژینات از آن تشکیل شده و کیفیت مطلوب تر آن است.
کاربرد پانسمان آلژینات
-
پانسمان آلژینات ها می توانند به عنوان هموستاز و بند آورنده خون نیز مورد استفاده قرار گیرند زیرا که پانسمان آلژینات در ناحیه خونریزی شده با تبادل یونی بین زخم ، ترشحات خونریزی را متوقف می کند.
- زخم های فشاری(بستر)
- مسطح کردن کف زخم نا منظم
- برای زخم هایی که باید ترشحات اضافی آن ها گرفته شود ولی محیط زخم مرطوب باقی بماند.
- زخم های باز شده و محل جراحی
- سوختگی ها ی پوست
- پرکننده پوست
ترکیب پانسمان آلژینات با سایر مواد
در اینجا دو نوع ترکیب می توان نامبرد یک اینکه ترکیبی که از سمت شرکت سازنده با عسل یا نقره یا سایر مواد آنتی باکتریال انجام می شود دو اینکه ترکیباتی که خود درمانگران یا کارشناسان و پزشکان بوسیله موارد مشابه یا سایر دارو ها انجام می دهند بطور مثال بعضی از درمانگران آلژینات ساده را با پماد عسل یا انواع پماد زخم دیگر ترکیب می کنند این بسته به شرایط زخم و نظر کارشناس و پزشک دارد.
پانسمان آلژینات آغشته به نقره
پانسمان آلژینات ترکیب نقره
برخی از پانسمان آلژینات دارای ترکیب نقره هستند که خاصیت ضد میکروبی دارند و به عنوان یک پانسمان ضد باکتری مورد استفاده قرار می گیرند مناسب زخم های عفونی می باشند.
پانسمان آلژینات ترکیب عسل
این پانسمان ها آلژینات آغشته به عسل هستند یعنی تمام الیاف و نخ هایی که آلژینات از آنها ساخته شده آغشته به عسل شده که خود عسل در درمان زخم به عنوان یک ماده ضد باکتری و بسیار تاثیر گذار در درمان زخم ها می باشد.
پانسمان آلژینات آغشته به عسل
نکات مصرف پانسمان آلژینات
.زمانی که ترشحات کم و یا زخم خشک می باشد و بافت نکروز وجود دارد نباید از آلژینات استفاده کرد
پانسمان آلژینات را برای زخم های خشک استفاده نکنید زیرا که آنها محیط زخم را بیشتر خشک می کنند و زمانی که بستر زخم خیلی خشک شود الیاف و بافت آن امکان رسوب داشته و به سلول های تازه پوست و زخم می چسبند.
مدت زمان مصرف آلژینات در مواقعی که ترشح زخم زیاد نباشد 2 تا 4 روز میباشد
وجود دید کافی روی زخم باعث میشود از صحیح قرار گرفتن پانسمان بر رو ی زخم مطمئن شوید و این کار از بروز مشکلات بعدی نظیر آلوده شدن و عدم جایگیری درست آلژینات جلوگیری میکند .
هنگام تعویض، بهتر است پانسمان را خیس نمایید تا بهتر و راحت تر جدا شود اما ذکر یک نکته ضروری است که از خیس نمودن آلژینات قبل استفاده جدا خودداری نمایید زیرا با این کار ظرفیت جذب مایعات این پانسمان را محدود میکنید و جذب ترشحات به خوبی انجام نمیشود .
و همچنین از اضافه کردن کرم یا ... نظیر کرم مترونیدازول یا کرم های چرب بر روی زخم و سپس قرار دادن آلژینات جلوگیری کنید زیرا با ایجاد رسوبات بر سطح زخم مانع از جذب اگزودا توسط آلژینات میشود
بهتر است بر روی آلژینات ، از پانسمان فوم ، پانسمان فوم سیلیکونی با قدرت جذب بالا استفاده شود
هنگام استفاده از پانسمان آلژینات ، قبل یا بعد از برداشتن پانسمان آلژینات از محلول زخم برای تمیز کردن یا آماده نمودن بستر زخم جهت شروع پانسمان آلژینات استفاده کرد زیرا که هنگام برداشتن پانسمان آلژینات الیاف آن براحتی از بستر زخم بلند شود.
هنگام برداشت آلژینات از روی زخم حتی اگر بصورت ژله ای شکل هم بود شستشوی زخم را بخوبی انجام دهید به علت اینکه اگر مقدار کوچکی از این الیاف داخل زخم قرار داشته باشد امکان عفونت را دارد. پس شستشوی بعد یا قبل از پانسمان زخم را با اسپری زخم یا محلول جدی بگیرید.
استفاده از پانسمان آلژینات به طور کلی 3 روز می باشد اگر چه برخی از پانسمان ها را می توان تا 7 روز هم روی زخم قرار داد اما تجربه و بیشتر متخصصین کارشناسان در این حوزه بیشتر از 3 روز استفاده نمی کنند اگر آلژینات بروی زخمی عفونی با ترشح زیاد استفاده شود عمر آن کوتاه می شود باید منظم و زود هنگام تعویض شود.
درصورت استفاده از پانسمان آلژینات و عدم ژله ای شدن یا متورم شدن آن نشان از آن است که شما پانسمان درستی را انتخاب نکرده اید.
پانسمان آلژینات در چه زخم هایی استفاده نشوند
- بطور کلی پانسمان آلژینات ها برای زخم های خشک زخم های که فقط ترشح خیلی پایین دارند
- زخم های پوشانده از اسکار
- سوختگی های درجه سه
- زخم های روی محل جراحی منع مصرف دارند.
- زخم های بافت نکروز